همانطور که می دانید، برد اصلی ترین قطعه در تمامی لوازم الکترونیکی از جمله گوشی های هوشمند است. اما این قطعه دقیقا چه کاری انجام می دهد و چرا اهمیت بسیار زیادی دارد؟ قطعات روی برد موبایل هر کدام بخشی از عملکردهای دستگاه را به عهده دارند و به همین دلیل هم این قطعه چندین وظیفه متفاوت دارد. از مدارها و سیم کشی های متعدد تا قطعات سخت افزاری ریز و درشت و چندین کانکتور، همگی با هم یک برد را تشکیل می دهند.
زمانی که هر یک از این بخش ها و قطعات روی برد گوشی دچار مشکل شوند، بدون شک گوشی هم به درستی کار نمی کند و با مشکلات متعددی مواجه می شوید. به دلیل اهمیت بالای برد در کارکرد گوشی های هوشمند، در این مقاله می خواهیم به بررسی تمامی قطعات روی برد موبایل و کاری که انجام می دهند بپردازیم. برای تعمیر موبایل با شماره 1662 تماس بگیرید.
به صورت کلی قطعات روی برد موبایل چه نقشی در گوشی دارند؟
روی هم رفته برد موظف است که ارتباط بین قطعات مختلف گوشی را برقرار کند. این قطعه یک صفحه الکتریکی است که یک سری قطعات سخت افزاری کوچک روی آن قرار گرفته اند. هر یک از این قطعات در کنار وظیفه ای که دارند، با سایر قطعات و مدارها و هم در ارتباط اند و از سویی دیگر هم با قطعاتی مانند دوربین گوشی یا نمایشگر مرتبط می شوند. در نتیجه هر کاری که در گوشی انجام می دهید، از عکاسی گرفته تا پخش موسیقی و فیلم در گوشی یا اجرای یک برنامه، همگی به نوعی با برد و قطعات روی آن ارتباط دارد. زمانی که برد یا قطعات روی برد موبایل دچار مشکل شود، ممکن است مشکلاتی مانند خاموش شدن گوشی، هنگ کردن آن یا مواردی از این دست مشکل ساز شود.
دسته بندی قطعات روی برد موبایل
به صورت کلی اگر بخواهیم قطعات روی برد گوشی را دسته بندی کنیم، می توان آنها را در سه بلوک مجزا قرار داد که مجموعه آنها می توانند وظایف متفاوتی را در گوشی به عهده بگیرند. این بلوک های اصلی عبارتند از:
- بلوک Base Band
- بلوک Radio Frequency
- Analog Frequency
معرفی بلوک Base Band در برد گوشی
یکی از مهمترین بلوک ها در برد، بلوک Base Band است که موقعیت آن تقریبا در قسمت میانی برد قرار دارد. اگر صفحه برد را در دست بگیرید، بخش میانی آن به سمت پایین، شامل قطعات روی برد موبایل در بلوک Base Band می شود. قطعات بسیار مهم و کاربردی در این بلوک قرار گرفته اند که مهمترین آن، پردازنده اصلی گوشی یا همان CPU است. سایر قطعاتی که در این قسمت قرار دارند، شامل آی سی شارژ و آی سی های مربوط به بلوتوث، برد پاور یا منبع تغذیه، سنسور رادیو و … می شود. به نوعی می توان گفت که عملکردهای اساسی یک گوشی در بلوک Base Band کنترل می شوند.
معرفی بلوک Radio Frequency
بخش دیگری از برد و قطعات روی برد موبایل، در بخش بلوک Radio Frequency قرار دارند. این بلوک قسمت بالایی برد را تشکیل می دهد و معمولا همانطور که از نام آن هم مشخص است، شامل قطعات مربوط به دریافت سیگنال ها و فرکانس هاست. آنتن، سوئیچ های آنتن و قطعاتی مانند VCO یا RF، IC PF در این بخش قرار دارند.
بلوک Analog Frequency
در نهایت بخش دیگری از قطعات روی برد موبایل در بلوک Analog Frequency قرار دارند که آخرین بلوک در برد گوشی است. در این بلوک هم قطعات بسیار مهمی قرار دارند که مهمترین آن میکروفون و بلندگوی گوشی است. آی سی صوت هم از دیگر قطعات مهمی است که در بلوک Analog Frequency قرار گرفته است.
مهمترین قطعات روی برد گوشی کدامند؟
بدون شک همه قطعاتی که روی برد موبایل قرار دارند مهم اند و هر کدام از آن نقش مهمی در عملکرد گوشی ایفا می کنند. با این حال اهمیت برخی از قطعات روی برد موبایل به مراتب بیشتر است و خرابی آنها می تواند مشکلات بیشتری در گوشی ایجاد کند. مهمترین قطعات روی برد را می توان قطعه های زیر در نظر گرفت:
- سی پی یو
- خازن
- مقاومت
- دیودها
- سلف در برد گوشی
- ترانزیستور
- آی سی شارژ برد
- دوبلکسر
- آی سی شبکه
- رام گوشی
- آی سی صدا
- آی سی هارد
- کانکتورها
در ادامه با بررسی مختصر هر یک از این قطعات، نقش آنها و نشانه های خرابی هر قطعه در برد گوشی را بیشتر بررسی می کنیم.
معرفی پردازنده روی برد موبایل و نشانه های خرابی این قطعه
یکی از مهمترین قطعات روی برد موبایل، سی پی یو با پردازنده است. به این قطعه، واحد پردازش مرکزی هم گفته می شود و به نوعی می توان آن را مغز مدار برد در نظر گرفت. کاری که پردازنده روی برد انجام می دهد، دریافت اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنهاست. بنابراین تمامی عملکردهای اصلی گوشی تحت نظر پردازنده انجام می شود. این قطعه ای بسیار مقاوم است اما مواردی مانند نوسانات برقی یا آب خوردگی گوشی ممکن است باعث خرابی آن شود. روشن و خاموش شدن مکرر گوشی یا ضعیف و کند شدن دستگاه از اصلی ترین نشانه های خرابی پردازنده است. در صورتی که این قطعه روی برد خراب شد، یا باید با ترمیم مدارهای آن و تعمیر سی پی یو موبایل اختلال دستگاه رفع شود یا تنها با تعویض پردازنده، مشکل به وجود آمده در گوشی را برطرف کرد.
خازن روی برد گوشی
یکی دیگر از مهمترین قطعات روی برد موبایل، خازن نام دارد. کار خازن، ذخیره سازی جریان و مقاومت در یک مدار الکتریکی است. خازن های مورد استفاده در ساخت برد گوشی های هوشمند انواع مختلفی دارند و بسته به مدل دستگاه، نوع خازن ممکن است سرامیکی، الکترولیتی یا تانتالیومی باشد. هر کدام از این خازن ها مزیت ها و معایب خود را دارند و استفاده از آنها در گوشی های هوشمند، عملکردهای متفاوتی را به دستگاه ها می بخشد. برای مثال اگر در یک گوشی از خازن سرامیکی استفاده شده باشد، احتمال داغ شدن بیش از حد دستگاه وجود دارد. ولتاژ اضافه یا گرم شدن بیش از حد گوشی می تواند به خازن آسیب برساند. در بیشتر مواقع برای رفع مشکل دستگاه باید خازن آن تعویض شود.
مقاومت ها در برد گوشی
یکی دیگر از قطعات روی برد موبایل که اهمیت زیادی دارد، مقاومت است. مقاومت در برد گوشی درست مانند دیگر دستگاه های الکتریکی وظیفه محدود کردن جریان الکتریکی را به عهده دارد. در نتیجه بار الکتریکی بیش از حد به دیگر قطعات نمی رسد. این قطعه عمدتا یک قطعه مشکی روی برد گوشی است که در بخش انتهایی برد قرار گرفته است. البته باز هم مانند خازن، مقاومت های مورد استفاده در گوشی های مختلف با هم متفاوت اند.
معمولا کمتر احتمال دارد مقاومت خراب شود، اما شوک های خارجی ممکن است باعث شکستگی یا ترک خوردن این ماژول سخت افزاری روی برد گوشی شود. عمدتا با بررسی تغییرات ظاهری این قطعه مانند متلاشی شدن آن یا تغییر رنگ مقاومت می توان تشخیص داد که این قطعه خراب شده است. البته با کمک مولتی متر هم امکان تست و بررسی این قطعه وجود دارد و می توان فهمید که آیا مشکلات مختلف گوشی به دلیل خرابی مقاومت است یا خیر.
دیودها در برد گوشی
از دیگر قطعات روی برد موبایل می توان به دیودها اشاره کرد. کار دیود در برد گوشی، ثابت نگه داشتن ولتاژ گوشی است. این قطعات نیمه رسانای مکعبی شکل از کنار هم قرار گرفتن دو کریستال N و P تشکیل شده اند و جریان الکتریکی تنها از یک سوی آنها عبور می کند. دیودها به نوعی با کنترل جریان عبوری، مانع از آسیب دیدن قطعات دیگر روی برد می شوند.
دیودهای به کار رفته در برد گوشی های مختلف هم انواع متفاوتی دارند و شامل دیود نورانی، دیود یکسو ساز و دیود زنز می شوند. ویژگی ها و قابلیت هایی که هر یک از این دیودها دارند با هم متفاوت است. تشخیص خرابی دیود و تعویض به موقع آن بسیار مهم است، چرا که در غیر این صورت ممکن است قطعات حساس دستگاه مانند پردازنده به دلیل افزایش ولتاژ ورودی آسیب ببیند.
نقش ترانزیستورها در گوشی های هوشمند
ترانزیستورها از دیگر قطعات روی برد موبایل هستند که اهمیت بسیار بالایی دارند و به نوعی در قلب مدار برد قرار می گیرند. ترانزیستورها نیمه رسانا هستند و از طریق دو تا چهار پایه به برد متصل می شوند. کار ترانزیستورها هم کنترل کردن میزان جریان ورودی است. از طرفی این قطعات سیگنال های الکترونیکی را پردازش می کنند و در شرایط مختلف با قطع و وصل کردن آنها یا تقویت کردن شان، مانع از وارد شدن نویز و پارازیت اضافه به دستگاه می شوند. موضوع مهم در خصوص خرابی ترانزیستورها این است که این قطعات ساختار بسیار پیچیده ای دارند. به همین دلیل هم تشخیص خرابی آنها و فرایند تعمیرشان کمی تخصصی تر است.
اهمیت سلف در برد گوشی
یکی دیگر از قطعات روی برد موبایل، سلف نام دارد که نام دیگر آن سیم پیچ است. به نوعی می توان گفت که عملکرد سلف با ترانزیستور و دیود در ارتباط است و این قطعه هم در کنترل جریان های داخل گوشی نقش دارد. سلف بخشی از انرژی الکتریکی داخل مدار را می گیرد و با تبدیل کردن این انرژی به میدان مغناطیسی آن را ذخیره می کند. سلف یکی از قطعات روی برد گوشی است که با تغییرات جریان مقابله می کند. با کمک مولتی متر می توان مقاومت سلف را اندازه گیری کرد و به این ترتیب تشخیص داد که آیا این قطعه دچار مشکل شده یا خیر. معمولا خرابی سلف به تنهایی در گوشی نشانه مشخصی ندارد.
نقش آی سی شارژ در برد گوشی
یکی دیگر از مهمترین و پرکاربردترین قطعات روی برد موبایل، آی سی شارژ است. همانطور که مشخص است آی سی شارژ با تامین ولتاژ مورد نیاز برای شارژ شدن گوشی مرتبط است و ولتاژ ورودی از شارژر را به باتری منتقل می کند. در نتیجه نقش آن شارژ شدن گوشی است. خرابی آی سی شارژ معمولا با نشانه هایی مانند شارژ نشدن گوشی، زود خالی شدن شارژ دستگاه یا درست شارژ نشدن گوشی خود را نشان می دهد. در بیشتر مواقع هم باید برای رفع اختلالات به وجود آمده در دستگاه، آی سی شارژ را تعویض کرد.
نقش آی سی صوت روی برد موبایل
آی سی صدا یا صوت یکی دیگر از قطعات روی برد موبایل است که گاهی به آن ملودی هم گفته می شود. کار آی سی صوت در گوشی های هوشمند، کنترل کردن سایر قطعات مانند میکروفون یا اسپیکر گوشی و تامین ولتاژ مورد نیاز آنهاست. بنابراین معمولا مهمترین نشانه خرابی این قطعه، از کار افتادن یا درست کار نکردن قطعاتی مانند میکروفون یا اسپیکر است. زمانی که صدای خروجی نویز دارد یا مدام صدا قطع و وصل می شود، ممکن است ایراد از آی سی صدای دستگاه باشد. بسته به نوع مشکل به وجود آمده، تعمیرکار برای رفع ایراد دستگاه آی سی صوت را تعمیر یا تعویض می کند.
دوبلکسر در برد چه عملکردی دارد؟
یکی دیگر از قطعات روی برد موبایل دوبلکسر نام دارد که وظیفه آن تبدیل کردن گوشی به عنوان گیرنده یا فرستنده است. زمانی که ارسال در گوشی به مشکل می خورد یا این که قادر به دریافت داده یا سیگنالی نیستید، احتمالا ایراد از دوبلکسر است. در بیشتر مواقع برای رفع مشکل به وجود آمده در این قطعه باید آن را تعویض کرد.
رام در برد گوشی چه نقشی دارد؟
رام یکی دیگر از مهمترین قطعات روی برد موبایل است که نقش پررنگی در عملکرد دستگاه شما ایفا می کند. کار آی سی رام با خود را مرتبط است و درست مانند دیگر دستگاه ها، در گوشی های هوشمند هم رام موظف به ذخیره سازی و نگهداری داده های کوتاه مدت است. تمامی اطلاعات کوتاه مدت گوشی موقتا در رام ذخیره می شوند.
علائمی مانند هنگ کردن مداوم گوشی یا ریستارت شدن آن، خاموش و روشن شدن دستگاه و گیر کردن روی لوگوی موبایل همگی از جمله نشانه هایی است که مشخص می کند احتمالا رام گوشی دچار مشکل شده است. رام جزو آن دسته از قطعات روی برد گوشی است که موارد مختلفی می توانند موجب آسیب و خرابی آن شوند. برای مثال اگر از باتری های تقلبی یا شارژرهای بی کیفیت استفاده کنید، احتمال این که به آی سی رام آسیب وارد شود، وجود دارد. آب خوردگی و ضربات فیزیکی هم می توانند موجب خرابی رام شوند.
آی سی هارد روی برد
در نهایت یکی دیگر از حیاتی ترین قطعات روی برد موبایل، آی سی هارد است که به آن آی سی حافظه گوشی هم گفته می شود. این قطعه تمامی اطلاعات مهم دستگاه را در خود ذخیره می کند و درست در کنار پردازنده اصلی روی برد قرار گرفته است. به نوعی می توان گفت که آی سی هارد بزرگترین قطعه روی برد است و کار رد و بدل کردن داده ها را مدیریت می کند. مواردی مانند فریز شدن گوشی روی لوگوی دستگاه، حذف نشدن یا ذخیره نشدن اطلاعات و شنیده شدن صداهای عجیب و غریب از گوشی مشخص می کند که آی سی هارد دچار مشکل شده و به تعمیر هارد گوشی نیاز است.
بررسی اجمالی دیگر قطعات روی برد موبایل
علاوه بر قطعات اصلی که در بالا به آنها اشاره شد، قطعات متعدد ریز و درشت دیگری هم روی برد قرار دارند که نقش آنها متفاوت است. برخی از این قطعات روی برد موبایل عبارتند از:
- آی سی بلوتوث گوشی که امواج بلوتوث را دریافت می کند
- آی سی وای فای
- آی سی تغذیه یا پاور که یکی از مهمترین قطعات روی برد گوشی است و توزیع کننده انرژی تامین شده توسط باتری بین قطعات است
- کریستال که فرکانس هایی با دقت بالا را تولید می کند
- رگولاتور که روی برد برخی از گوشی ها قرار دارد
- آی سی VCO
تعویض قطعات روی برد موبایل
تعویض قطعات روی برد موبایل یکی از حساس‌ترین مراحل تعمیر گوشی‌های هوشمند است که نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد. برد گوشی شامل قطعات الکترونیکی مختلفی مانند آی‌سی‌ها، ترانزیستورها، مقاومت‌ها و خازن‌ها است که در صورت خرابی، ممکن است مشکلاتی مانند خاموش شدن ناگهانی، عدم شارژ، آنتن ندادن یا اختلال در صدا و تصویر ایجاد کنند. فرآیند تعویض قطعات برد شامل عیب‌یابی دقیق با استفاده از ابزارهایی مانند مولتی‌متر و اسیلوسکوپ، جداسازی قطعه معیوب با هیتر یا هویه، پاک‌سازی محل اتصال، نصب قطعه جدید و در نهایت تست عملکرد گوشی است.
از آنجایی که قطعات روی برد بسیار ظریف و حساس هستند، این کار باید توسط تعمیرکاران حرفه‌ای و با استفاده از تجهیزات تخصصی انجام شود. علاوه بر این، برخی قطعات مانند آی‌سی تغذیه، پردازنده مرکزی (CPU) و آی‌سی بیس‌باند به دلیل حساسیت بالا، نیاز به مهارت بیشتری در تعویض دارند. در نهایت، برای جلوگیری از آسیب بیشتر به گوشی، توصیه می‌شود که تعمیرات برد موبایل را تنها به مراکز معتبر و متخصصین مجرب بسپارید.
مقالات بیشتر
